Służem Jarmużem

Kategorie
Niedokrwistość

Jakie są przyczyny i rodzaje niedokrwistości?

W tym artykule:

Niedokrwistość – definicja

Niedokrwistość jest stanem klinicznym, w którym wartości stężenia właściwe dla hemoglobiny (HGB), liczby erytrocytów- czyli krwinek czerwonych oraz hematokryt (HCT) są niższe od przyjętych wartości normatywnych dla określonej grupy populacyjnej.  Głównym skutkiem niedokrwistości jest niedotlenienie tkanek i komórek organizmu, związany z niewystarczającą ilością rozprowadzanego tlenu.
W konsekwencji długotrwałego stanu niedokrwistości może dochodzić do przeciążenia, niewydolności a nawet zawałów serca. 

Niedokrwistość – epidemiologia

Według danych statystycznych, niedokrwistość może dotyczyć około ¼ populacji światowej. Najczęściej może ona dotykać kobiet w ciąży, kobiety mające obfite miesiączki, małych dzieci oraz osób starszych. W przypadku pacjentów pediatrycznych najczęściej może wystąpić niedokrwistość z niedoboru żelaza, niedokrwistość na tle chorób zapalnych, niedokrwistość na tle niedoboru witamin B12  i kwasu foliowego, niedokrwistość hemolityczna wrodzona.

Rola hemoglobiny w oznaczaniu stopnia niedokrwistości

Najbardziej miarodajnym sposobem określenia stopnia niedokrwistości jest zmierzenie wartości stężenia hemoglobiny w jednostce objętości krwi wykonane na drodze badania morfologicznego. Ze względu na nasilenie niedokrwistości można podzielić ją na łagodną, umiarkowaną, ciężką oraz zagrażającą życiu

Tab1. Nasilenie niedokrwistości u kobiet i mężczyzn w zależności od ilości hemoglobiny

Nasilenie niedokrwistości Kobiety (stężenie HGB) Mężczyźni (stężenie HGB)
Łagodna
10-12 g/dL
<13,5 g/dL
Umiarkowana
8-9,9 g/dL
8-9,9 g/dL
Ciężka
6,5-7,9 g/dL
6,5-7,9 g/dL
Zagrażająca życiu
< 6,5 g/dL
< 6,5 g/dL

Objawy niedokrwistości

Przebieg niedokrwistości umiarkowanej i łagodnej jest zazwyczaj bezobjawowy lub występują nieznaczne symptomy pogorszenia stanu zdrowia. Objawy mogą pojawić się przy stężeniu hemoglobiny poniżej 9g/dl. Są to najczęściej:

  • indywidualna dieta i trening

    Uczucie zmęczenia, senności i osłabienia

  • indywidualna dieta i trening

    Szybka męczliwość

  • indywidualna dieta i trening

    Zaburzenia koncentracji

  • indywidualna dieta i trening

    Zadyszka podczas wykonywania aktywności fizycznej

  • indywidualna dieta i trening

    Możliwe przyspieszenie pracy serca w spoczynku

  • indywidualna dieta i trening

    Często występująca bladość skóry, błon śluzowych, paznokci

Określanie typów i cech niedokrwistości

Przy szczegółowym określaniu różnych typów niedokrwistości konieczne jest oznaczenie poziomu hematokrytu oraz sprawdzenie poziomu krwinek czerwonych. Natomiast dla stwierdzenia dominujących cech z zakresie zmian morfologii krwinek czerwonych takich jak kształt, wielkość, stopień wysycenia hemoglobiną oraz obecność poszczególnych typów krwinek, konieczne staje się przeanalizowanie parametrów takich jak MCV, MCH, MCHC, RDW, histogram krwinek czerwonych oraz rozmaz krwi obwodowej.

Wartości referencyjne wskaźników czerwonokrwinkowych

Tabela 2. Normy wskaźników czerwonokrwinkowych w zależności od wieku

Wskaźnik

Wiek

2 miesiące

2 lata

6-12 lat

>18 lat

Hemoglobina

(Hgb – g/dl)

11,5 +/- 2,5

12 +/- 1

23,5 +/- 3

14 +/- 3 K

15,5 +/- 2 M

Hematokryt

(HCT) %

35 +/- 7

36 +/- 3

40 +/- 5

41 +/- 5 K

45 +/- 5 M

Liczba czerwonych krwinek

(RBC) x 1012/L

3,8 +/- 1

4,5 +/- 0,8

4,6 +/- 0,6

4,6 +/- 0,6 K

5 +/- 0,5 M

Średnia objętość krwinki czerwonej

(MCV) µ3 (fl)

96 +/- 19

78 +/- 8

86 +/- 9

90 +/- 9

Średnia waga hemoglobiny
w krwince

(MCH) pg

30 +/- 4

27 +/- 4

29 +/- 4

30 +/- 3

Średnie stęzenie hemoglobiny

(MCHC) g/dl

33 +/- 4

33+/- 4

34 +/- 3

34 +/- 3

RDW – CV%

RDW – SD fl

 

 

 

13 +/- 1

24 +/- 5

 

Rola MCV w określaniu typów niedokrwistości

Podstawowym wskaźnikiem do określenia podziału morfologicznego niedokrwistośći jest MCV (średnia objętość krwinki). Dzięki niemu możemy rozróżnić niedokrwistość mikrocytową- objętość krwinek poniżej normy, normocytową- objętość krwinek w normie oraz makrocytową- objętość krwinek przekraczającą normy (towarzyszy niedoborom witaminy B12, kwasu foliowego, chorobom niedoczynnym tarczycy czy chorobom wątroby). Wśród niedokrwistości mikrocytowych można dodatkowo wyróżnić niedokrwistości normochromiczne – towarzysząca przewlekłym stanom zapalnym, chorobom nieinfekcyjnym, chorobom endokrynologicznym, przewlekłym chorobom nerek, chorobom rozrostowym układu krwiotwórczego-  oraz hipochromiczne- występujące często przy niedoborach żelaza, w niedoborach witaminy B6, przewlekłym zatruciu ołowiem, talasemiach oraz niektórych hemoglobinopatiach.

 

Schemat 1 Rodzaje niedokrwistości ze względu na obętości czerwonych krwinek

Niedokrwistość rodzaje

Zaburzenia procesów krwiotwórczych jako przyczyna niedokrwistości

Niedokrwistość można podzielić ze względu na klasyfikację patogenezy, która ją wywołała. Może być spowodowana m.in. przez wadliwy proces tworzenia nowych komórek czerwonokrwinkowych – problemy z erytropoezą. Zaburzenie erytropoezy może mieć przyczynę wrodzoną lub być skutkiem niedoborów żelaza, witaminy B12, Witaminy B6, kwasu foliowego lub witaminy C. Niedobór krwi może towarzyszyć również nagłym, silnym krwotokom lub nastąpić w wyniku przewlekłego krwawienia na przykład z układu pokarmowego. Możliwe jest w takim przypadku zobserwowanie obecności krwi w stolcu.

Choroby przewlekłe a niedokrwistość

Występowanie w organizmie innych chorób o charakterze przewlekłym może także prowadzić do problemów z mechanizmami krwiotwórczymi. Do najczęściej występujących należą tutaj:

  • Choroby nerek (stan zapalny, upośledzenie produkcji erytropoetyny); choroby wątroby (marskość, niealkoholowe stłuszczenie wątroby); choroby nowotworowe
  • Przewlekłe zakażenia (m.in płuc, dróg rodnych kobiet, dróg moczowych, kości, otrzewnej)
  • Ołowica
  • Z powodu naciekania szpiku kostnego
  • Reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty
  • Choroba Crohna
  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
  • Alergie
  • Niedoczynności (niedoczynność mikrocytowa, niedobory żelaza) lub nadczynności tarczycy (niedokrwistośc makrocytowa)
  • Niedoczynności przytarczyc (niedokrwistość normocytowa)
  • Niedoczynność przysadki mózgowej
  • Niedoczynność nadnerczy (niedokrwistość makrocytowa)

Wewnątrzkrwinkowe przyczyny niedokrwistości

Na rozwój niedokrwistości mogą mieć również wpływ przyczyny wewnątrzkrwinkowe. Defekty strukturalne czerwonych krwinek takie jak defekty
w budowie błony komórkowej erytrocytów, defekty enzymatyczne, defekty hemu czy defekty globiny mogą skutkować krótkim czasem życia erytrocytów i prowadzić do ich nadmiernego rozpadu.

Zewnątrzkomórkowe czynniki hemolityczne

 Do procesów hemolitycznych( rozpadu czerwonych krwinek) mogą zaliczać się czynniki zewnątrzkomórkowe. Należą tutaj zakażenia bakteryjne
i wirusowe, oparzenia skóry, czynniki chemiczne- m.in. pestycydy, benzen, ołów; alkoholizm, jad węży i owadów, czynniki immunologiczne (przeciwciała), przerzuty nowotworowe, które mogą wypierać prawidłowe utkania szpiku, chemioterapia i radioterapia, leki (antybiotyki, przeciwarytmiczne, przeciwbólowe, przeciwdepresyjne, przeciwdrgawkowe, przeciwtarczycowe, przeciwmalaryczne, przeciwzapalne, moczopędne, uspokajające), czynniki fizyczne i termiczne. 

 

Postępowanie przy wystąpieniu objawów niedokrwistości

W przypadku, kiedy dostrzeżemy u siebie objawy niedokrwistości, należy udać się na badanie morfologiczne z rozmazem krwi. W przypadku wyników wykraczających poza wartości normatywne, należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który na podstawie przeprowadzonego wywiadu może zalecić powtórzenie badań lub wykonanie badań pomocniczych takich jak oznaczenie ferrytyny, transferyny, żelaza oraz całkowitego oraz zdolności jego wiązania przez organizm, witamin B12, B6, witaminy C, kwasu foliowego. W przypadku występowania krwawień z przewodu pokarmowego, konieczne może okazać się wykonanie dodatkowych badań jelit, prześwietlenia jamy brzusznej czy testów alergicznych na nietolerancje pokarmowe. Nie powinno samodzielnie dokonywać decyzjj na temat suplementacji lub zażywania leków.

Słowniczek parametrów dotyczących krwinek czerwonych

Tabela 3. Podstawowe pojęcia dotyczące parametrów czerwonokrwinkowych

Erytrocyty

Czerwone krwinki. Tworzone w szpiku kostnym i śledzionie. Srednia długość życia około 120 dni. Transportują tlen i dwutlenek węgla w organizmie. Wytwarzane przy udziale żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego

RBC

Red Blood Cell – wskaźnik morfologiczny określający stężenie czerwonych krwinek we krwi

MCV

Jest to parametr oznaczający średnią objętość pojedynczej czerwonej krwinki. Określany w jednostce zwanej femtolitrem (fl). MCV wylicza się na podstawie stosunku hematokrytu (HCT) do RBC. 

MCH

Średnia waga hemoglobny w krwince – jest to stosunek Hemoglobiny do Liczby krwinek czerwonych

MCHC

Średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej. Oblicza się na podstawie stosunku hemoglobiny do hematokrytu.

Retikulocyty

Młode, nowo powstałe krwinki czerwone.

RETC

Bezwględna ilość retikulocytów w jednostce objętości krwi. Wskaźnik pozwalający obliczyć stopień odnowy erytrocytów. Wyliczany na podstawie ilości retikulocytów i liczby erytrocytów.  

RDW

Rozpiętość rozkładu czerwonych krwinek – ilosciowy parametr zmiany kształtu krwinek. Obrazuje on zmenność dystrybucji objętości poszczególnych erytrocytów

Hemoglobina (HGB)

Podstawowe białko czerwonych krwinek. Jego rolą jest transport tlenu z pęcherzyków płucnych do tkanek. Zbudowany jest z hemu, globiny i żelaza.

Hematokryt

(HCT)

Parametr oznaczający zawartość procentową erytrocytów we krwi pełnej. Zależy od objętości i ilości krwinek czerwonych. Spadek ilości hematokrytu towarzyszy większości anemii oraz odwodnieniu organizmu. Podwyższone steżenie może świadczyć o podwyższonej produkcji czerwonyh krwinek jak i o przewodnieniu.

Erytropoeza

Proces tworzenia krwi

Kategorie
Badania morfologiczne

Jak przygotować się do badań morfologicznych?

Profilaktyka zdrowotna to jedna z najważniejszych rzeczy o których powinniśmy pamiętać, aby jak najdłużej cieszyć się dobrym zdrowiem. Przeprowadzana przynajmniej raz do roku pomaga nam skutecznie monitorować stan naszego organizmu. Niestety pomimo coraz większej dostępności laboratoriów diagnostycznych oraz placówek medycznych – również niepublicznej służby zdrowia, jedynie co druga dorosła osoba w Polsce wykonuje badania laboratoryjne regularnie. Prawidłowo przeprowadzone są w stanie dostarczyć nam w około 80% obiektywnych informacji o kondycji naszego organizmu oraz wpłynąć na dalsze procesy leczenia.

Materiał służący do badań

Materiałem służącym do analizy jest najczęściej krew, mocz oraz kał. Rzadziej wykorzystywany jest płyn mózgowo- rdzeniowy oraz płyny
z jam ciała – opłucnowy, osierdziowy, otrzewnowy, płyny stawowe.

Kiedy przeprowadzać badania morfologiczne?

Badania przeprowadza się zazwyczaj na prośbę lekarza prowadzącego lub na życzenie pacjenta. Coraz częściej o wyniki badań morfologicznych proszą również dietetycy, ponieważ dzięki nim o wiele łatwiej jest dobrać odpowiednią do potrzeb zdrowotnych pacjenta dietę.

Jakie przypadłości można stwierdzić na podstawie badań morfologicznych?

Na podstawie badań morfologicznych można stwierdzić występowanie u pacjenta między innymi niedokrwistości, alergii pokarmowych, zaburzeń wchłaniania lub problemów z układem immunologicznym.

Normy badań morfologicznych

Wyniki badań porównywane są z wartościami referencyjnymi zwanymi normami,  ustalanymi na podstawie uśrednionych wyników otrzymywanych przez zdrowe osoby w danej populacji. Dane te odnoszą się do około 95% populacji. Należy pamiętać, że przekroczenie górnej lub dolnej wartości danej normy nie musi koniecznie oznaczać choroby. Niekiedy konieczne staje się powtórzenie badań, aby wykluczyć lub potwierdzić ostatni wynik. Istotne jest to, że normy mogą nieznacznie różnić się w zależności od laboratorium w którym badanie jest wykonywane, dlatego zaleca się, aby badania powtarzać w obrębie tej samej placówki w celu uniknięcia błędów pomiarowych.

Wyniki badań krwi a czynniki biologiczne pacjenta

Parametry morfologiczne pacjentów mogą różnić się w zależności od wielu czynników biologicznych, które powinny być brane pod uwagę podczas interpretacji badań i uwzględniane w wywiadzie lekarskim. Do najważniejszych z nich należą:

 

  • Wiek

    Wpływa on między innymi na zawartość erytrocytów, stężenie hemoglobiny i bilirubiny. Wartości tych parametrów maleją wraz z wiekiem, natomiast najwyższe ilości wykazywane są u noworodków. TSH wykazuje również wyższy poziom u dzieci niż u osób dorosłych.

  • Przynależność rasowa

    Ma ona wpływ na ilość leukocytów, aktywność kinazy kreatyninowej, stężenie kreatyniny czy witaminy B12.

  • Płeć

    Determinuje różnice w stężeniu hormonów płciowych, ilości żelaza czy kreatyniny

  • Stan fizjologiczny

    Ciąża lub menopauza mają istotny wpływ na ilość hormonów płciowych u kobiet

  • Cykl miesięczny

    może mieć wpływ na poziom hormonów płciowych, między innymi na hormon LH- luteinizujący; FSH- folikulotropowy. Kobiety powinny wykonywać badanie w odpowiednim dniu cyklu oraz unikać badania w dniu miesiączkowania.

  • indywidualna dieta i trening

    Rodzaj diety

    Dieta bogatobiałkowa może przyczyniać się do zwiększonego poziomu amoniaku, mocznika i kwasu moczowego we krwi; dieta niskobiałkowa- obniżenie poziomu prealbuminy; dieta niskokaloryczna lub długotrwałe głodówki– obniżenie poziomu cholesterolu, trójglicerydów oraz mocznika. Możliwe jest również zmniejszenie stężenia hemoglobiny i hematokrytu. Może natomiast nastąpić podwyższenie poziomu kreatyniny oraz kwasu moczowego we krwi oraz zwiększenie ilości wydalanego wraz z moczem amoniaku oraz kreatyniny

  • Alkohol

    Długotrwałe spożywanie może wpływać na zwiększenie poziomu parametrów wątrobowych takich jak ALT, AST, GGT. Zwiększeniu może również ulec średnia objętość erytrocytów (MCV) oraz stężenie triglicerydów. Bezpośrednio kilka godzin po spożyciu alkoholu może zwiększyć się stężenie kwasu moczowego oraz może nastąpić obniżenie stężenia glukozy

  • Palenie papierosów

    U osób palących długotrwale może nastąpić zwiększenie ilości krwinek białych w związku z permanentnym stanem zapalnym; zwiększenie średniej objętości krwinek czerwonych (MCV) ; średniej masy hemoglobiny w erytrocytach (MCH). Zwiększyć się również może poziom cholesterolu. Palenie tytoniu może również przyczynić się do występowania chorób odpowiedzialnych za niedokrwistość takich jak choroby wrzodowe żołądka czy dwunastnicy lub nowotwory.

  • Leki

    W przypadku zażywania leków o działaniu toksycznym dla wątroby- hepatotoksycznym takich jak glikokortykosteroidy, sterydy, leki przeciwzapalne czy niektóre antybiotyki antygrzybiczne, podniesieniu mogą ulec parametry prób wątrobowych t.j ALT, AST, GGTP.

Jak przygotować się do badań morfologicznych?

Badania diagnostyczne charakteryzują się wysokim stopniem czułości i mogą być opatrzone dużym błędem podczas ich wykonywania dlatego niezwykle istotne jest właściwe przygotowanie się do nich.  Na wynik badań, oprócz czynników wymienionych powyżej, ma również wpływ:

  • godzina przeprowadzenia badania;
  • poziom stresu pacjenta;
  • rodzaj posiłków spożytych dnia poprzedzającego oraz
    w dniu badania;
  • zachowanie odpowiednio długiej przerwy od ostatniego posiłku;
  • wysiłkek fizyczny.

Do badania należy przystąpić rano, najlepiej w godzinach między 7 a 9 ze względu na zmienność dobową współczynników. Największy wpływ ma to na substancje takie jak hormony tarczycowe (TSH, FT4) czy kortyzol.

TSH odnotowuje najwyższy poziom dla godzin wieczornych, najniższy około południa.

W przypadku kortyzolu – najwyższe stężenie tego hormonu mamy w godzinach porannych.

Różne wyniki w zależności od pory dnia mogą też wystąpić dla prób wątrobowych, cholesterolu, kreatyniny, mocznika czy żelaza.

Pobranie próbki w nieodpowiedniej godzinie może wpłynąć na błędną interpretację wyniku oraz konieczność jego powtórzenia.

Czy można jeść przed badaniem krwi?

Zjedzenie posiłku tuż przed badaniem powoduje wzrost wszystkich parametrów biochemicznych o 15%, dlatego przed badaniem najlepiej zachować 12 godzinna przerwę od ostatniego posiłku.

Powinniśmy również zwrócić uwagę na stan jakościowy i ilościowy naszego pokarmu. Najbardziej zalecane jest spożycie posiłku lekkostrawnego nie zawierającego nabiału.

  • Zbyt duża ilość tłuszczu może wpłynąć na zwiększenie parametrów profilu lipidowego – możemy zaobserwować niestrawione tłuszcze w surowicy krwi zamiast cholesterolu;
  • zbyt duża zawartość cukrów prostych może zawyżyć wyniki dla profilu glukozowego;
  • posiłki wysokobiałkowe mogą natomiast zawyżyć stan wolnego białka krążącego po organizmie jak i poziom kreatyniny, mocznika, bilirubiny oraz innych parametrów prób wątrobowych.
  • Białko wpływa również na wyższą ilość leukocytów i monocytów.
  • Naturalnie powinniśmy również unikać alkoholu na kilka dni przed badaniem (nawet do 3 dni).
  • Nie należy również stosować głodówek.
  • W dniu badania zamiast kawy czy herbaty, najlepiej napić się wody bez żadnych dodatków. Pomaga to w łatwiejszym odnalezieniu żył przez osobę wykonującą badania oraz sprawia, że krew staje się mniej gęsta przez co łatwiej jest ją pobrać.
  • Zbyt dużo dostarczonych płynów może wpływać na zmniejszenie parametrów krwinek czerwonych ze względu na zwiększenie objętości osocza.

Na co zwrócić jeszcze uwagę przed badaniem morfologicznym?

Należy również zwrócić uwagę na unikanie sytuacji stresujących przed badaniem oraz zadbanie o odpowiednią ilość snu. Oba czynniki mają duży wpływ na gospodarkę wydzielniczą naszego organizmu.

Najbardziej czułe na wahania wynikające ze stresu i niewyspania są hormony tarczowe, hormony płciowe oraz kortyzol. Na dzień poprzedzający badanie powyższych współczynników warto wyciszyć się, nie przepracowywać oraz wcześniej położyć się spać. Warto tutaj również nadmienić, że stresem dla organizmu jest wysiłek fizyczny. Może on zaburzyć wyniki parametrow takich jak poziom glukozy, trójglicerydów jak również podnieść poziom OB i białych krwinek przez wprowadzenie stanu zapalnego. Podwyższyć się również może ogólny poziom hematokrytu poprzez zmniejszenie objętości osocza jak i próby wątrobowe. Zaleca się normalną aktywność fizyczną na 7 dni przed badaniem, chyba że osoba badana uprawia sport wyczynowo.

Czy można spożywać leki przed badaniem krwi?

Spożycie leków warto uzgodnić z lekarzem prowadzącym. Jeżeli nie będzie przeciwskazań zdrowotnych do odstawienia leków, powinno się to uczynić na kilka dni przed badaniem. Wskazane jest wykluczneie suplementów diety oraz preparatów ziołowych na jakiś czas, ponieważ mogą wpłynąć na zawyżenie niektórych parametrów (poziom witamin, poziom cukru, poziom mikroelementów takich jak żelazo, cynk czy potas).

Podsumowując powyższe, możemy dojść do wniosku, że wykonywanie profilaktycznych badań morfologicznych ma kluczowe znaczenie dla monitorowania stanu naszego zdrowia i powinno się wykonywać je przynajmniej raz do roku, aby w miarę szybko zareagować na niepokojące zmiany zachodzące w naszym organizmie. Należy jednak pamiętać o konieczności zachowania higieny badań tak, aby nie było konieczności zbyt częstego ich powtarzania lub by nie wprowadzały
w błąd osoby interpretującej.

Bibliografia:

Gackowska, M. (2017). Interpretacja badań laboratoryjnych w gabinecie dietetyka. Morfologia krwi obwodowj. Food Forum Extra, 3-6.

Ostrowska, L., Orywal, K., & Stefańska, E. (2018). Diagnostyka Laboratoryjna w Dietetyce. Warszawa: PZWL.11-13

Kabata, J., & Hellmann, A. (2017). Badania laboratoryjne i morfologiczne. In W. Szczeklik, Interna Szczeklika (pp. 1672-1685). Kraków: Medycyna Praktyczna. 

Kategorie
Sprzęt dietetyka

Przenośny analizator składu ciała

Przenośny analizator składu ciała

W mojej pracy posługuję się przenośnym analizatorem składu ciała marki TANITA®. Jego niewątpliwą zaletą jest to, że mogę się spotkać z Klientem również w miejscu przez niego wskazanym.

analizator składu ciała

Na czym polega pomiar analizatorem składu ciała?

Pomiar polega na określeniu zawartości tkanek w organizmie za pomocą nieinwazyjnej metody bioimpedancji. Pacjent otrzymuje wydruk z przeprowadzonego badania bezpośrednio po jego
przeprowadzeniu.

Co widnieje na wydruku z analizatora składu ciała?

Na wydruku widnieje:

  • całkowita masa ciała,
  • zawartość procentowa tkanki
    tłuszczowej,
  • BMI,
  • wskaźnik otłuszczenia wisceralnego,
  • masa mięśni,
  • zawartość wody,
  • typ budowy, 
  • wiek metaboliczny,
  • rozkład tkanki tłuszczowej i masy mięśniowej na poszczególne segmenty ciała.

Śledzenie postępów osiąganych w trakcie kolejnych wizyt

Alternatywą dla wydruku wręczanego w trakcie pierwszej wizyty jest wprowadzenie danych pacjenta do programu komputerowego i śledzenie postępów osiąganych w trakcie kolejnych wizyt.
Rozwiązanie takie pozwala wizualizować cele Klienta w przejrzystej graficznej formie wykresów. 

Pacjent dostaje rezultaty każdej analizy w formie czytelnego pliku pdf.

Zapraszam do przeczytania artykułu o jarmużu.

Kategorie
Warzywa

Nieco o JARMUŻU

Wielki powrót Jarmużu

JARMUŻ to warzywo, które po wielu latach zapomnienia wraca do łask. Stał się bardzo popularny dzięki zmianom jakie zaczęliśmy wprowadzać do naszego życia. Chcemy być piękni, szczupli i przede wszystkim zdrowi. A wraz ze zmianą nawyków żywieniowych szukamy smacznych i zdrowych produktów do przygotowywania dietetycznych potraw. Teraz, wraz ze wzrostem ilości chorób cywilizacyjnych, nie możemy przejść obok tego warzywa obojętnie. Poza tym pięknie karbowane liście JARMUŻU przybierając różne odcienie zieleni, fioletu czy brązu mogą ubarwić nasz talerz, a odrobina pikanterii i lekkiej goryczki dodadzą fantastycznego posmaku potrawom.

Właściwości jarmużu

JARMUŻ jest przede wszystkim kopalnią witamin K i C, które zmniejszają ryzyko rozwoju nowotworów piersi, jajnika czy wątroby. Co ciekawe zawiera więcej wapnia niż mleko, dlatego jest wskazany dla osób leczących się na osteoporozę. Nie można też zapomnieć o dużej dawce potasu, który ma dobroczynne działanie przy regulacji ciśnienia tętniczego krwi. Ale najważniejszym składnikiem jest sulforafan – czyli silny antyoksydant mający działanie antynowotworowe. Spożywanie JARMUŻU pozwala na obniżenie ryzyka występowania raka jamy ustnej, krtani czy pęcherza moczowego. Równie dobrze sprzyja oczyszczaniu organizmu, ponieważ łącząc się ze związkami toksycznymi zmniejsza ilość związków chorobotwórczych przenikających do tkanek naszego organizmu.

Pomysły na dania z jarmużem

JARMUŻ jest o tyle uniwersalnym warzywem, że możemy go wykorzystywać w kuchni w różnych wersjach: jako FITkoktajl, gotując, wyciskając z niego sok, piekąc a nawet robiąc z niego FITchipsy. Aby właściwie wykorzystać jego walory smakowe do surówek wybierajmy młode, delikatne i małe listki, a duże i twardsze wybierajmy do gotowania. Ważne, aby podczas gotowania nie poddawać JARMUŻU zbyt mocnej obróbce termicznej (max 3-4 minuty na parze) gdyż traci wtedy swoje najcenniejsze cechy. Mimo że witaminy są odporne na temperaturę, to znacząco zmniejszymy ich zawartość.

czy jarmuż jest zdrowy?

Czy każdy może spożywać jarmuż? Czy jarmuż jest zdrowy?

Przy tworzeniu jadłospisu trzeba wspomnieć o dwóch składnikach JARMUŻU, które są niekorzystne zdrowotnie przy niektórych chorobach, a wręcz potrafią je pogłębić. Mowa tu o szczawianach, które mogą się odkładać w drogach moczowych oraz nerkach powodując kamicę nerkową oraz o geitrogenach obniżających stężenie jodu w organizmie, negatywnie wpływając na hormony tarczycy.

Najważniejsze, aby zawsze świadomie wybierać składniki do naszej codziennej diety tak, aby były najbardziej korzystne dla naszego organizmu i przynosiły nam tylko korzyści. Nie warto ulegać modzie na jedzenie, bo możemy sobie tylko zaszkodzić. Dlatego przygotowując codzienny jadłospis pamiętajmy o JARMUŻU. Na pewno każdy z nas chciałby żyć w zdrowiu i dobrej kondycji jak najdłużej. Zdrowe jedzenie zawsze przełoży się na zdrowy organizm. A wtedy będziemy mieć więcej siły, energii i chęci do życia.

Zachęcam do przeglądu oferty na przygotowanie indywidualnej diety w oparciu o personalne warunki zdrowotne.